گروه امنیتی دفاعی نمایندگان: قانون ساماندهی پرنده‌های هدایت‌پذیر از دور غیرنظامی که شامل ۲۲ بخش و ۱۷ تبصره است، پس از تصویب در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در تاریخ ششم مهر ۱۴۰۴، در نهم مهر همان سال به تأیید شورای نگهبان رسید. این قانون با هدف ایجاد چارچوب قانونی برای تولید، بهره‌برداری، آموزش، ایمنی و نظارت بر پهپادهای غیرنظامی و همچنین تعیین وظایف دستگاه‌های مسئول تدوین شده است.

شورای امنیت کشور، محور سیاست‌گذاری و نظارت بر پهپادها

بر اساس این قانون که به تازگی توسط رئیس مجلس شورای اسلامی به دولت ابلاغ شده است، شورای امنیت کشور مسئول سیاست‌گذاری اجرایی، هماهنگی و نظارت بر حسن اجرای قانون ساماندهی پهپادهای غیرنظامی است. به همین منظور، کارگروهی تخصصی با ریاست دبیر شورای امنیت کشور و عضویت نمایندگان ستاد کل نیروهای مسلح، وزارتخانه‌های دفاع، راه و شهرسازی، صمت، اطلاعات، ارتباطات، معاونت علمی ریاست‌جمهوری، فرماندهی انتظامی و قرارگاه‌های پدافند هوایی و ثارالله تشکیل می‌شود. این کارگروه موظف است برنامه‌های اجرایی، ضوابط فنی، دستورالعمل‌های بهره‌برداری و نظارتی و شاخص‌های مرتبط با پرواز، مالکیت و بهره‌برداری پهپادهای غیرنظامی را تدوین کند.

دستورالعمل ویژه پهپادهای وزارت اطلاعات و سپاه تصویب می‌شود

امور مربوط به پهپادهای مورد استفاده وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه و فرماندهی انتظامی بر اساس دستورالعملی که ستاد کل نیروهای مسلح با همکاری نهادهای امنیتی و دفاعی تدوین می‌کند، ساماندهی خواهد شد. تصویب نهایی این دستورالعمل برعهده شورای عالی امنیت ملی است و تمامی فعالیت‌های پروازی، بهره‌برداری و هدایت این پهپادها تابع ضوابط امنیتی و حفاظتی تعیین شده خواهد بود.

صدور مجوز ساخت و بهره‌برداری با کنترل امنیتی و دفاعی

صدور مجوز ساخت و تولید پهپادهای غیرنظامی بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت گذاشته شده است، اما پیش از صدور هر مجوز، استعلام امنیتی از وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه و تأیید ملاحظات دفاعی وزارت دفاع الزامی است. همچنین، سازمان هواپیمایی کشوری مسئول صدور مجوز آموزش، تعمیر، بهره‌برداری و صدور گواهینامه کاربر هدایت‌کننده پهپادهای غیرنظامی است. در قانون تأکید شده که فعالیت بدون مجوز رسمی جرم تلقی می‌شود و متخلفان مشمول مجازات حبس و جزای نقدی خواهند شد.

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری موظف است با همکاری وزارتخانه‌های صمت، جهاد کشاورزی و وزارت دفاع، زمینه بومی‌سازی فناوری، انتقال دانش طراحی و تولید پهپاد میان بخش نظامی و غیرنظامی و شرکت‌های دانش‌بنیان را فراهم کند. این فرآیند شامل حمایت از توسعه فناوری‌های نوین، تسهیل صادرات محصولات و تدوین سازوکارهای قانونی است.

سامانه ملی ثبت و رهگیری پروازها راه‌اندازی می‌شود

تمامی پهپادها و فعالیت‌های پروازی باید در سامانه ملی ثبت و رهگیری اطلاعات پروازی ثبت شود. شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران مکلف است ظرف سه ماه از لازم‌الاجرا شدن قانون سامانه‌ای راه‌اندازی کند که اطلاعات مربوط به هر پرواز، از جمله زمان و محدوده پرواز را ثبت و امکان دسترسی برخط برای مراجع امنیتی و پدافند یکپارچه فراهم کند. عملیات پروازی در استان‌های تهران و البرز با مجوز قرارگاه ثارالله انجام می‌شود.

گواهینامه کاربر و استانداردهای ایمنی پرواز الزامی شد

افراد بهره‌بردار از پهپادهای غیرنظامی موظفند گواهینامه معتبر هدایت پهپاد را داشته باشند. شاخص‌های سلامت جسمی و روانی کاربران توسط کارشناس مورد وثوق سازمان بررسی می‌شود و آموزش‌ها باید در آموزشگاه‌های دارای مجوز سازمان انجام گیرد. بدون رعایت این شرایط، فعالیت‌های آموزشی و پروازی مجاز نخواهد بود.

وزارت ورزش و جوانان موظف است با رعایت حریم حفاظتی-امنیتی اماکن و تأسیسات، مناطق مناسب برای پروازهای تفریحی و ورزشی پهپادها را مشخص و پس از تأیید سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کند. بهره‌برداری خدماتی از پهپادها صرفاً توسط اشخاص یا شرکت‌های دارای مجوز و صلاحیت حرفه‌ای مجاز است و نگهداری اطلاعات پروازی و ارائه آن در صورت درخواست مراجع ذی‌صلاح الزامی است.
پرواز پهپادهای فاقد مجوز، فاقد سند رسمی مالکیت یا در مناطق ممنوعه جرم محسوب می‌شود. فرماندهی انتظامی مکلف است پهپادهای متخلف را توقیف و متخلفان را به مراجع قضایی معرفی کند. همچنین، معامله، واردات، تولید و واگذاری پهپادهای غیرمجاز توسط اتباع خارجی ممنوع و مشمول مجازات حبس و جزای نقدی است.

مالک، بهره‌بردار و کاربر مسئول جبران خسارت‌ها

مالک، بهره‌بردار یا کاربر پهپاد مسئول جبران خسارت‌های مادی و معنوی به افراد، اموال عمومی و خصوصی و ورود به حریم خصوصی است. قبل از هر پرواز، بیمه مسئولیت مدنی نسبت به اشخاص ثالث الزامی است و دستگاه‌های اجرایی و نیروهای مسلح نیز موظفند کارکنان خود را تحت پوشش بیمه قرار دهند.

تمامی دستگاه‌های اجرایی مکلفند با کارگروه تخصصی همکاری کنند و وزارت کشور موظف است گزارش سالانه از روند اجرای قانون و تحقق اهداف آن به هیئت دولت و مجلس ارائه دهد. این قانون نخستین گام جامع کشور در جهت قانونمند کردن فعالیت‌های پهپادی و استفاده ایمن و قانونی از پهپادهای غیرنظامی است.

قانون جدید پهپادها؛ امنیت، فناوری و قانونمندی

قانون ساماندهی پهپادهای غیرنظامی علاوه بر ایجاد امنیت پروازی و کنترل فعالیت‌ها، بستر توسعه فناوری‌های بومی، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و بهره‌برداری قانونی و ایمن پهپادها در بخش‌های کشاورزی، خدمات شهری، امداد و فناوری را فراهم می‌آورد.

انتهای پیام