به گزارش نمایندگان، ۱۰آذر، سالروز شهادت آیتالله سید حسن مدرس، در تقویم رسمی کشور به عنوان «روز مجلس» نامگذاری شده است؛ روزی برای بازخوانی تاریخ قانونگذاری در ایران و نقش مجلس در مسیر تحول سیاسی کشور. مجلس به عنوان «خانه ملت» طی بیش از یک قرن گذشته در مسیر شکلگیری حاکمیت قانون، نظارت عمومی و توسعه سیاسی کشور نقشی تعیینکننده داشته است.
زمینههای پیدایش مجلس؛ جنبش مشروطه و مطالبه قانون
تأسیس مجلس در ایران ریشه در نهضت مشروطه دارد؛ جنبشی که در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی با هدف محدود کردن قدرت مطلقه، ایجاد ساختار قانونگذاری، تضمین حقوق ملت و ساماندهی امور حکمرانی شکل گرفت.با صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه، نخستین مجلس شورای ملی تشکیل شد و ایران وارد مرحلهای تازه از حکمرانی مبتنی بر قانون شد.مجلس در ایران حاصل شرایطی بود که در اوایل قرن چهاردهم هجری شمسی بهواسطه گسترش نارضایتیهای عمومی، فشارهای اقتصادی، تغییرات اجتماعی و افزایش ارتباط ایران با جهان شکل گرفت.
مجلس اول با تدوین قانون اساسی مشروطه و متمم آن، پایههای حاکمیت قانون را بنا کرد؛ قوانینی که برای نخستین بار مفاهیمی همچون تفکیک قوا، نظارت مالی، مصونیت نمایندگان و مسئولیتپذیری دولت را به صورت رسمی وارد نظام سیاسی ایران کرد.
فراز و فرودهای قانونگذاری در دورههای بعدی
پس از مجلس اول، نهاد قانونگذاری ایران دورههای پرچالش و پیچیدهای را پشت سر گذاشت.
جنگ جهانی اول، حضور نیروهای خارجی، تغییرات سیاسی داخلی، دوران حکومتهای مختلف و فشارهای بیرونی و درونی از جمله عواملی بودند که بر کارکرد مجلس اثر گذاشتند.
با وجود این رخدادها، مجلس همواره به عنوان مرجعی برای قانونگذاری و تصمیمگیری در مسائل اساسی کشور مطرح بوده است.
آیتالله سید حسن مدرس؛ معمار استقلال مجلس
آیتالله سید حسن مدرس، نماینده برجسته و مجاهد دوره مشروطه، به دلیل نقش کلیدیاش در صیانت از آزادی مجلس و مقابله با استبداد، جایگاهی نمادین در تاریخ پارلمانی ایران دارد.
بیانات تاریخی او درباره جایگاه مجلس به عنوان «خانه ملت» تا امروز الهامبخش بسیاری از رویکردهای قانونگذاری است.
به همین مناسبت، سالروز شهادت او روز مجلس نام گرفته است تا یادآور اهمیت استقلال و کارآمدی نهاد قانونگذاری باشد.
تحول مجلس پس از انقلاب اسلامی
با پیروزی انقلاب اسلامی و تصویب قانون اساسی جدید، مجلس شورای ملی به مجلس شورای اسلامی تبدیل شد.
ساختار جدید، اختیارات و نقش مجلس را در حوزههای مختلف تقویت کرد؛ از جمله:
قانونگذاری در تمامی حوزههای عمومی،
نظارت بر عملکرد دولت و دستگاه اجرایی،
رأی اعتماد و استیضاح وزرا،
تصویب بودجه و برنامههای توسعه،
بررسی معاهدات بینالمللی،
و نظارت بر اجرای صحیح قوانین.
این تغییرات باعث شد مجلس به یکی از ارکان اصلی و تعیینکننده نظام جمهوری اسلامی تبدیل شود.
کارکردهای امروز مجلس؛ از سیاستگذاری تا پاسخگویی
مجلس شورای اسلامی امروز با مجموعهای گسترده از مسئولیتها مواجه است؛ از جمله تنظیم قوانین برای حوزههای مختلف اقتصادی، انرژی، فرهنگی و اجتماعی،پیگیری مطالبات مردم و رفع مشکلات معیشتی،نظارت بر اجرای قوانین و جلوگیری از انحرافات اجرایی،بررسی طرحها و لوایح با رویکرد کارشناسی،و ایجاد بسترهای حمایتی برای تولید، اشتغال و توسعه و در شرایطی که مسائل اقتصادی، عدالت اجتماعی، انرژی و حکمرانی از مهمترین دغدغههای مردم محسوب میشود، نقش مجلس در سیاستگذاری و نظارت بیش از گذشته اهمیت دارد.
۱۰ آذر؛ فرصتی برای ارزیابی مسیر ۱۱۹ ساله
روز مجلس تنها یک یادبود تاریخی نیست. این روز فرصتی برای بازنگری عملکرد قانونگذاری، ارزیابی مسیر طیشده و برنامهریزی برای افزایش کارآمدی این نهاد در آینده است.
کارنامه ۱۱۹ ساله مجلس نشان میدهد که این نهاد همواره در بزنگاههای سیاسی و اجتماعی نقشی مؤثر داشته و همچنان میتواند یکی از ستونهای اصلی پیشبرد توسعه و حکمرانی کشور باشد.
انتهای پیام
نظر شما