گروه اجتماعی نمایندگان: در روز های اخیر، عبارت «زن؛ جریان زندگی» در ادبیات فرهنگی و اجتماعی کشور برجسته شده و به محور گفتوگوهای نخبگانی، سیاستگذاری و حتی مباحث عمومی تبدیل شده است. این مفهوم، صرفاً یک شعار یا عنوان کمپین نیست؛ بلکه تلاشی برای طرح یک زاویه نگاه جدید به زن ایرانی در نسبت با حکمرانی اجتماعی است.
به همین مناسبت، برای واکاوی ابعاد نظری و سیاستی این گفتمان جدید، گفتوگویی داشتیم با خانم دکتر زهرا سعیدی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی.
پرسش:
در روزهای اخیر شعار «زن؛ جریان زندگی» بهعنوان محور بحثهای فرهنگی و اجتماعی مطرح شده است. برداشت شما از این مفهوم چیست؟
سعیدی:
این عبارت صرفاً یک شعار مناسبتی نیست؛ بلکه تلاشی برای تعریف دوباره جایگاه زن در چارچوب فکری انقلاب اسلامی است. ما سالها یا زن را در حد نمادهای تبلیغاتی نگه داشتهایم یا به او نگاه ابزاری داشتهایم. اما این مفهوم، زن را نه در حاشیه، بلکه در متن شکلدهی نظم اجتماعی و حیات تمدنی قرار میدهد.
رهبر انقلاب تعبیری دارند که زن را به «هوا» تشبیه میکنند؛ یعنی حضورش شرط امکان حیات است نه یک جزء فرعی آن. این نگاه، نگاه تمدنی است.
پرسش:
این رویکرد چه تغییری در مدل حکمرانی ایجاد میکند؟
سعیدی:
پیام اصلی این است: زن مخاطب حکمرانی نیست؛ کنشگر آن است.
سالها نقش زن را به «دریافتکننده خدمات» تقلیل دادیم، حال آنکه این گفتمان میگوید زن سوژه اداره جامعه است نه موضوع اداره. این یعنی گذار از زنمحوری نمایشی به زنمحوری ساختاری.
پرسش:
آیا این جریان میتواند پایه تحولات سیاستگذاری ملی شود؟
سعیدی:
قطعاً. اگر این نگاه به صورت گفتمان فراگیر معرفی شود، پیامدهای سیاستی آن شامل موارد زیر است:
• بازنگری قوانین حمایتی مبتنی بر هویت مادری و نقشهای چندگانه
• تقویت سازوکارهای مشارکت اجتماعی زنان با ساختار محلهمحور
• اصلاح و بازطراحی تصویر زن در رسانههای رسمی و عمومی
این مفاهیم صرفاً فرهنگی نیستند؛ حامل ضرورتهای ساختاریاند.
پرسش:
این نگاه چه تأثیری بر نسل جدید دختران خواهد داشت؟
سعیدی:
دختران امروز میان دو تصویر افراطی گرفتار شدهاند: زنِ تماماً خانهنشین یا زنِ تماماً رها و بریده از ریشه. اما این گفتمان، تصویری سوم ارائه میکند:
زن متعادل، اثرگذار و صاحب هویت تمدنی.
این تصویر میتواند برای نسل آینده تبدیل به الگو، امید و جهت حرکت شود.
پرسش:
برای تحقق این نگاه چه پیشنیازهایی لازم است؟
سعیدی:
سه حوزه کلیدی باید همزمان اصلاح شود:
۱. روایت رسانهای: زن باید بهعنوان عامل تولید معنا و پیشرفت اجتماعی نمایش داده شود.
۲. آموزش هویتمحور از کودکی: ارزش زن باید بر مبنای اخلاق، تفکر و کارکرد اجتماعی دیده شود نه معیارهای تحمیلی ظاهری.
۳. مشارکت حقیقی در تصمیمسازی: نه سهمیهای و صوری، بلکه بر پایه توانمندی و نقش طبیعی زن در فهم نیازهای انسانی جامعه.
پرسش:
خانم دکتر، شما بهعنوان یکی از فعالان حوزه سیاستگذاری اجتماعی، برداشت شخصیتان از این مفهوم چیست؟
سعیدی:
وقتی میگوییم «زن؛ جریان زندگی» یعنی زن نقش ثابت ندارد؛ زن نقش میآفریند.
زن ایرانی میتواند مادر باشد، فعال اجتماعی باشد، تصمیمساز باشد، زمینهساز تربیت نسل آینده باشد؛ و هیچیک، مانع دیگری نیست. این نگاه، زن را از دوگانههای ساختگی سالهای گذشته آزاد میکند.
پرسش:
به نظرتان مهمترین تحول مفهومی این گفتمان چیست؟
سعیدی:
این نگاه، مادری را محدودیت نمیداند؛ بلکه یک ظرفیت اجتماعی و قدرت تربیتی تلقی میکند. اگر این فهم تثبیت شود، تصویر زن ایرانی در رسانه، سیاست و آموزش بازسازی خواهد شد.
پرسش:
این گفتمان چگونه باید به اقدام و سیاست عمومی تبدیل شود؟
سعیدی:
سه اصل باید عملیاتی شود:
• سیاستهای پایدار حمایتی برای مادران شاغل
• تقویت نقش زنان در مدیریت محلی و جامعهمحور
• طراحی الگوهای فرهنگی و رسانهای برای بازنمایی زنِ اندیشمند، کارآمد و متعادل
این شعار یک فراخوان است؛ فراخوان به دیدن زن ایرانی، شنیدن صدایش و پذیرفتن نقشآفرینیاش در آیندهسازی کشور.
انتهای پیام
نظر شما