به گزارش نمایندگان ما، دفتر مطالعات بخش عمومی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی طی گزارش پژوهشی به چالش فرار مالیاتی و راهکارهای مقابله با آن و همچنین راهکارهای افزارش تمکین مالیاتی پرداخت.

بنابراین گزارش یکی از روش های افزایش تمکین و جلوگیری از فرار مالیاتی که در کشورهای توسعه یافته مرسوم است، شفافیت اطلاعات مؤدیان است.

در این گزارش پژوهشگران با اشاره به تاریخچه قانون شفافیت اطلاعات مؤدیان در کشورهای مختلف از سابقه طولانی این قانون در برخی از کشورها خبر دادند.

بنابراین گزارش شفافیت اطلاعات مودیان مالیاتی به عنوان یکی از روش­های افزایش تمکین و مبارزه با فرار مالیاتی در کشورهای مختلف جهان سابقه ای طولانی دارد. به عنوان مثال بررسی قانون افشای اطلاعات مودیان در آمریکا به سال ۱۹۲۰ باز می­گردد. در نقاط مختلف جهان رویکردهای مختلفی در قبال افشای اطلاعات مالیاتی مودیان وجود دارد.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس عنوان می‌کند کهدر کشور پاکستان پس از افشای مالیات پرداختی نمایندگان توسط برخی سوت زن­ها که منجر به اعتراضات گسترده در این کشور گردید دو طرح به صورت همزمان اجرایی شد. طرح اول افشای میزان مالیات پرداختی هر فرد بر اساس نام هر فرد بود که مطالعات نشان می دهد میزان مالیات پرداختی پس از اجرای این طرح به میزان ۹ درصد افزایش یافته است. در طرح دوم دولت پاکستان امتیازات ویژه ای را هر ساله به ۱۰۰ مودی برتر اختصاص داد؛ در نتیجه این طرح، پرداخت مالیات افرادی که به صورت بالقوه پتانسیل قرار گرفتن در زمره ۱۰۰ نفر را داشتند با افزایش ۱۷ درصدی مواجه شد.

در نروژ هرچند سابقه طولانی در افشای اطلاعات مودیان مالیاتی خود داشت اما از سال ۲۰۰۱ تصمیم به انتشار عمومی داده­ها بر بستر اینترنت گرفت. مطالعات نشان می‌دهد با ایجاد دسترسی عمومی اینترنتی به مالیات پرداختی افراد در نروژ، درآمد مالیاتی این کشور نسبت به سال گذشته آن ۳ درصد افزایش یافته است.

براساس این گزارش برخی از کشورها به جای افشای نام تمامی مودیان مالیاتی، متخلفان و مجرمان مالیاتی را به مردم معرفی می­نمایند. وزیر درآمد داخلی نیوزلند سالانه لیست مودیانی که به دلیل فرار از تعهدات خود تحت پیگرد قانون هستند را منتشر می­کند. در یونان بودجه سالانه همراه با لیست متخلفان مالیاتی سال قبل توسط وزارت اقتصاد ارائه می­گردد.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌افزاید افشای اطلاعات مالیاتی مودیان سبب فعالسازی مکانیزم های مختلفی می­شود که اثرات متفاوتی بر میزان تمکین مودیان مالیاتی دارد. افشای اطلاعات مالیاتی مودیان اثرات جدی بر اعتبار اجتماعی افراد دارد. چنانچه مودی در زمره متخلفان مالیاتی باشد احساس شرم و گناه سبب افزایش تمکین فرد می­شود. در مقابل چنانچه مودی در آستانه مودیان نمونه باشد مکانیزم حس غرور می تواند فرد را در پرداخت بیشتر مالیات تشویق نماید. در مواردی نیز، اعتبار اجتماعی مودیان نمونه می تواند به عنوان ابزاری برای تبلیغات و بازاریابی کسب و کار فرد مورد استفاده قرار گیرد. یکی از مهم­ترین مکانیزم­هایی که در فرآیند افشای اطلاعات فعال می­گردد افزایش فرهنگ مالیاتی جامعه و آموزش عمومی افراد در جهت پرداخت مالیات به دولت است.

با اینکه استفاده از ابزار شفافیت اطلاعات مالیاتی در دنیا سابقه ای طولانی دارد، اما در کشور ما از این ابزار مهم استفاده نمی شود. از این رو در راستای افزایش شفافیت اطلاعات مالیاتی در کشور توصیه ­های زیر قابل ارائه است؛

سامانه‌­های طرح جامع مالیاتی به عنوان یکی از کلان پروژه‌­های سازمان امور مالیاتی در سال­های گذشته، امکان استخراج داده‌­های مالیاتی و انتشار آن­ها در دسته‌­بندی‌های مختلف را فراهم می­‌آورد که بستر مناسبی در جهت شفافیت اطلاعات مالیاتی مودیان است. از­این رو پیشنهاد می‌گردد با استفاده از این سامانه­‌ها اطلاعاتی از جمله میزان مالیات وصولی، سهم استان‌ها و مشاغل مختلف از آن به اطلاع عموم جامعه برسد.

اعطای امتیازات ویژه به مودیان نمونه مالیاتی در هر سال مالی، می تواند نقش بسزایی در جهت فعالسازی مکانیزم­های افزایش تمکین ایفا نماید. از این­رو پیشنهاد می­گردد ضمن تعریف امتیازات ویژه برای مودیان نمونه از سوی سازمان مالیاتی، از این بستر به عنوان گامی مهم در جهت افشای اطلاعات مالیاتی مودیان استفاده شود.

  می‌بایست تعریف مشخصی از خوش‌حسابی و بدحسابی مؤدیان مالیاتی ارائه شده و در ادامه جرایم و مشوق‌های مالیاتی قابل اعتنا و البته دست یافتنی برای مؤدیان ایجاد شود تا انگیزه لازم برای خروج از بدحساب‌ها و قرار گرفتن در لیست افراد خوش حساب فراهم شود. به عنوان نمونه می‌توان مانند موضوع چک‌های برگشتی، آن را به عنوان یک مؤلفه اعتبار اجتماعی برای مؤدیان تعریف کرد تا بانک‌ها و شرکت‌های مختلف از این عامل در جهت رتبه‌بندی و اعتبار سنجی مؤدی استفاده نمایند.

افشای اطلاعات وضعیت مالیاتی شرکت‌های بورسی به عنوان گامی مهم  در راستای افزایش شفافیت اطلاعات مالیاتی پیشنهاد می‌شود؛ چراکه این شرکت­ها به منظور قرار گرفتن در لیست شرکت‌های بورسی، شفافیت اطلاعاتی را پذیرفته‌اند، لذا این اقدام می‌تواند گام مثبت و البته کم هزینه‌ای در جهت فرهنگ نمودن افشای اطلاعات در زمینه مالیات به حساب بیاید. سازمان امور مالیاتی می تواند در این گام میزان مالیات ابرازی و مالیات تشخیصی و میزان دیرکرد در پرداخت مالیات و جرایم مالیاتی این شرکت­ها را به عنوان ابزاری برای اعتبار سنجی شرکت ها افشا نماید.

 افشای نام مجرمان مالیاتی از جمله اقدامات مشترک بین کشورهای مختلف جهان است. البته باید گفت تلقی جرم از فرار مالیاتی در جامعه نیازمند فرهنگ سازی است. اما لازم است تا سازمان امور مالیاتی هر ساله شرکت‌هایی که درآمد یا بدهی مالیاتی آنها بیش از یک حد آستانه‌ای باشد را مورد بررسی دقیق ممیزها قرار داده و چنانچه شرکت بر اساس قانون، مشمول جرایم مالیاتی شناخته شود با هماهنگی قوه قضاییه اسامی آنها را افشا کند. این توصیه بر اساس زیر ساخت قانونی فعلی کشور است در حالی که می‌توان با ایجاد بستر قانونی جدید، نام تمامی شرکت‌هایی که بالای آستانه درآمدی یا بدهی مالیاتی هستند را به اطلاع عموم رساند. این امر در صورت تحقق، گام مهمی در جهت شفافیت اطلاعات مالیاتی در کشور خواهد بود.

متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.

انتهای پیام